ਭਾਈ ਮਤੀ ਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ
ਇੱਕ ਦਫਾ ਪੂਜਯ ਪਿਤਾ ਜੀ ਬਹੁਤ ਵੈਰਾਗ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਸਨ, ਸੰਗਤ ਵੀ ਕਾਫੀ ਬੈਠੀ ਸੀ, ਦਾਸ ਵੀ ਉੱਥੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬੈਠਾ ਸੀ। ਇੰਨੇ ਵੈਰਾਗ ਵਿੱਚ ਆ ਗਏ ਕਿ ਸਾਰੇ ਹੀ ਬਹੁਤ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਰਹੇ ਸੀ। ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਿਤਾ ਜੀ ਕੋਈ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਦੇਖ ਰਹੇ ਸੀ। ਅਤੇ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਹੀ ਪਿਤਾ ਜੀ ਵੱਲ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹਨ। ਵੈਰਾਗ ਵੱਧੀ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਫਿਰ ਆਪ ਹੀ ਦਸਿਆ- ਭਾਈ ਮਤੀ ਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਹ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਉਸ ਵੇਲੇ ਜੋ ਦੇਖ ਰਹੇ ਸਨ। ਸਾਧ ਸੰਗਤ ਜੀ, ਜੋ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੱਸ ਰਹੇ ਸਨ,ਮੈਂ' ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜੁਬਾਨੀ ਆਪ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਭਾਈ ਮਤੀਦਾਸ ਜੀ ਨੂੰ ਭਰੀ ਖਲਕਤ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਚਾਂਦਨੀ ਚੌਂਕ ਦੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹਾਦਤ ਵਾਸਤੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਚੌਕਟ, ਸ਼ਿਕੰਜਾ ਜਿਹਦੇ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਕੜ ਦੇਣਾ ਹੈ, ਉਹ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ। ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ- ਤੁਹਾਡੀ ਕੋਈ ਆਖਰੀ ਖਵਾਇਸ਼ ਹੈ? ਭਾਈ ਮਤੀਦਾਸ ਜੀ ਉਸ ਵੇਲੇ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ? ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਦੀ ਇੱਕ ਗੁਰਮੁਖ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਤੇ ਆਖ਼ਰੀ ਖਵਾਇਸ਼ ਹੈ ਕੀ? ਗੁਰੂ ਵੱਲ ਮੁੱਖ ਹੋਵੇ। ਭਾਈ ਮਤੀਦਾਸ ਜੀ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੇ ਹਨ- ਪਿਆਰਿਓ, ਮਿੱਤਰੋ, ਮੇਰਾ ਮੁੱਖ ਮੇਰੇ ਗੁਰੂ ਵੱਲ ਕਰ ਦਿਓ। ਜੋ ਤੁਹਾਡੀ ਸਲਾਹ ਹੈ ਕਰੀ ਜਾਓ ਪਰ ਮੁੱਖ ਗੁਰੂ ਵੱਲ ਕਰ ਦਿਓ। ਮੁੱਖ ਗੁਰੂ ਵੱਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਸ਼ਿਕੰਜੇ ਦੇ ਵਿੱਚ ਜਕੜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਸਾਹਿਬ ਭਾਈ ਮਤੀਦਾਸ ਜੀ ਵੱਲ ਵੇਖ ਰਹੇ ਹਨ। ਨਾਨਕ ਨਦਰੀ ਨਦ