divine tales

एक बार छोटे ठाठ ( कुटीर) पर शाम के कीर्तन-दीवान का जिस समय भोग सम्पन्न हुआ तो बाबा नंद सिंह साहिब अपना आसन छोड़कर बाहर आ गए और तलाई के निकट पहुँचे। पिताजी ने उनका जोड़ा उनके चरण-कमलों के समक्ष कर दिया। जोड़ा ( चरण  पादुकायें) चरणों में डालने के दौरान बाबा नंद सिंह साहिब ने अपना पवित्र हाथ पिताजी के  कंधे  पर रखा। जब वे जोड़े में अपने चरण डाल रहे थे तो इसी दौरान उनके चोले का एक बाजू खिसककर थोड़ा  ऊपर  हो गया और बाबा जी की पावन कलाई पिताजी के कान से छू गई। इस समय एक ऐसा अलौकिक चमत्कार हुआ। बाबा जी की कलाई के स्पर्श होते ही बाबा जी के रोम-रोम से ‘वाहेगुरु’ शब्द की ध्वनि गूँज रही थी ,  जो पिताजी के कानों द्वारा  सीधी  उनकी अन्तरात्मा  में समा गई।  गुरमुखि रोमि रोमि हरि धिआवै ॥   श्री गुरु ग्रंथ साहिब, अंग 941 वह ध्वनि जो रोम-रोम के भीतर से गूँजती है। वह दिव्य ध्वनि है। हम तो अपनी वाणी से ध्वनि का उच्चारण करते हैं ,  कीर्तन करते हैं। बाबा जी के रोम-रोम से जो पावन ध्वनि गूँज रही थी और वह भी किसी एक रोम कूप से नहीं ,  बल्कि शरीर के सभ...

  ਇਕ ਦਫ਼ਾ ਛੋਟੇ ਠਾਠ ਤੇ ਸ਼ਾਮ ਦੇ ਕੀਰਤਨ ਦੇ ਦੀਵਾਨ ਦਾ ਜਿਸ ਵਕਤ ਭੋਗ ਪਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਬਾਬਾ ਨੰਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਆਪਣੇ ਆਸਣ ਤੋਂ ਉੱਠ ਕੇ ਬਾਹਰ ਆਏ ਹਨ, ਤਲਾਈ ਦੇ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚੇ ਹਨ ਤੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜੋੜਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਰਨ ਕਮਲਾਂ ਦੇ ਅੱਗੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।  ਬਾਬਾ ਨੰਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਉਹ ਜੋੜਾ ਪਾਉਣ ਲੱਗੇ ਹਨ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਮੁਬਾਰਕ ਹੱਥ ਪਿਤਾ ਜੀ ਦੇ ਮੋਢੇ ਤੇ ਰੱਖਿਆ।  ਮੋਢੇ ਤੇ ਹੱਥ ਰੱਖ ਕੇ ਉਹ ਜੋੜਾ ਪਾਉਣ ਲੱਗੇ ਹਨ।  ਜਿਸ ਵਕਤ ਜੋੜਾ ਪਾਇਆ ਹੈ ਜੋੜਾ ਪਾਉਂਦੇ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਿਹੜਾ ਚੋਲਾ ਸਾਹਿਬ ਸੀ ਉਸ ਦਾ ਬਾਜੂ ਖਿਸਕ ਕੇ ਥੋੜ੍ਹਾ ਉੱਤੇ ਨੂੰ ਹੋ ਗਿਆ ਤੇ ਬਾਬਾ ਨੰਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਪਾਵਨ ਕਲਾਈ ਪਿਤਾ ਜੀ ਦੇ ਕੰਨ ਨਾਲ ਛੂਈ ਹੈ।  ਜਿਸ ਵਕਤ ਕੰਨ ਨਾਲ ਛੂਈ ਹੈ ਇਕ ਐਸਾ ਨਿਰੰਕਾਰੀ ਚਮਤਕਾਰ, ਇਲਾਹੀ ਚਮਤਕਾਰ ਹੋਇਆ ਉਸ ਵੇਲੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਪਣੀ ਜ਼ੁਬਾਨੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਚੀਜ਼ ਦਸੀ ਕਿ-   ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਧੁਨੀਂ ਬਾਬਾ ਨੰਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਰੋਮ ਰੋਮ ਵਿੱਚੋਂ ਗੂੰਝ ਰਹੀ ਸੀ।  ਗੁਰਮੁਖਿ ਰੋਮਿ ਰੋਮਿ ਹਰਿ ਧਿਆਵੈ ॥ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ, ਅੰਗ 941 ਉਹ ਧੁਨੀਂ ਜਿਹੜੀ ਰੋਮ ਰੋਮ ਵਿੱਚੋਂ ਗੂੰਝਦੀ ਹੈ, ਇਕ ਤਾਂ ਆਪਾਂ ਆਪਣੀ ਰਸਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕੋਈ ਧੁਨੀਂ ਉਚਾਰਦੇ ਹਾਂ, ਕੀਰਤਨ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਰੋਮ ਰੋਮ ਵਿੱਚੋਂ ਜਿਹੜੀ ਧੁਨੀਂ ਗੂੰਝ ਰਹੀ ਸੀ ਉਸ ਇਲਾਹੀ ਧੁਨੀਂ ਅਤੇ ਉਹ ਵੀ ...

ਇਕ ਵਾਰ ਦੇਹਰਾਦੂਨ ਦੇ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬਾਬਾ ਨੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਇਲਾਹੀ ਦਰਬਾਰ ਸਜਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਵਰਖਾ ਦੀ ਰੁੱਤ ਸੀ, ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਬੱਦਲ ਗਰਜ ਰਹੇ ਸਨ। ਕੀਰਤਨ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਚਲ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਪ੍ਰੰਤੂ ਬਿਜਲੀ ਚਮਕਣ ਤੇ ਕੰਨ ਬੋਲੇ ਕਰਦੀ ਬੱਦਲਾਂ ਦੀ ਗੜਗੜਾਹਟ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਸੁਣਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ ਸੀ। ਹੁਣ ਬਾਬਾ ਜੀ ਦਾ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਬਚਨ ਸੁਣਾਉਂਣ ਦਾ ਵੇਲਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਮਹਾਨ ਬਾਬਾ ਜੀ ਦੇ ਗਰਜਦੇ ਅਸਮਾਨ ਵੱਲ ਵੇਖਣ ਦੀ ਦੇਰ ਸੀ ਕਿ ਬੱਦਲ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਏ ਤੇ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਨਿੰਬਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਹੁਣ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਪੂਰਾ ਚੰਦਰਮਾ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਲਗ ਪਿਆ। ਚੰਦਰਮੇ ਦੀਆਂ ਰਿਸ਼ਮਾ ਜੰਗਲ ਦੇ ਘਾਹ ਉਪਰ ਪੈ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਕੁਦਰਤੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦਾ ਨਜ਼ਾਰਾ ਅਕਹਿ ਰੰਗ ਬੰਨ੍ਹ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਕ ਦਮ ਸਾਰੇ ਪਾਸੇ ਸਨਾਟਾ ਛਾ ਗਿਆ। ਸੰਗਤਾਂ ਦੇ ਠਾਠਾਂ ਮਾਰਦੇ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਯਕਦਮ ਸ਼ਕਤੀ ਵਰਤ ਹੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਲੇਕਿਨ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਵੱਡੇ ਪਸਾਰੇ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋਣਾਂ ਇਕ ਅਜੀਬ ਕ੍ਰਿਸ਼ਮਾ ਸੀ। ਬਾਬਾ ਜੀ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਬਚਨਾਂ ਦੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਦਕਾ ਸਮੁੱਚੀ ਕੁਦਰਤ-ਅਸਮਾਨ, ਧਰਤੀ, ਹਵਾ, ਪਾਣੀ, ਜਾਨਵਰ, ਪੰਛੀ, ਜੀਵ-ਜੰਤੂ, ਦਰਖ਼ਤ, ਜੰਗਲ ਦੀ ਵਨਸਪਤੀ ਸਭ ਕੁੱਝ ਕਿਸੇ ਰੂਹਾਨੀ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਅਹਿਲ ਖਲੋ ਗਈ ਸੀ। ਬਾਬਾ ਜੀ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਮੁਖਾਰਬਿੰਦ ਤੋਂ ਨਿਕਲਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਮਈ ਵਰਖਾ ਨਾਲ ਸਾਰੀ ਸੰਗਤ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤ ਨਿਹਾਲ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ। ਬ...

  एक बार देहरादून के जंगलों में बाबा नंद सिंह जी महाराज ने गुरु नानक साहिब का भव्य दरबार सजाया हुआ था। बरसात का मौसम था। आकाश घने गरजते बादलों से ढका था, परन्तु बादलों की भयंकर गर्जना में कुछ सुनाई नहीं दे रहा था और बाबा जी का संगत को वचन सुनाने का समय हो गया था। महान बाबा जी के गरजते आकाश की ओर देखने भर की देर थी कि बादल चारों दिशाओं में बिखर कर लुप्त हो गए। आसमान बिल्कुल साफ हो गया। अब आकाश में पूरा चाँद दिखाई दे रहा था। चाँद की स्नेहिल किरणें घास के ऊपर पड़ रही थीं। प्राकृतिक सौन्दर्य की अद्भुत छटा बिखर रही थी। सर्वत्र एक सन्नाटा छा गया। हज़ारों की संगत के इस ठाठें मारते समुद्र की यह चुप्पी तो समझी जा सकती थी पर सुविस्तृत जड़-जंगम का यह आचरण स्तब्धकारी था।  बाबा जी के पवित्र वचनों के अमृत-प्रभाव से समूची प्रकृति-आकाश, पृथ्वी, जल, थल, पवन, कीड़े-मकोड़े, जीव-जन्तु, पशु पखेरू, वृक्ष, जंगल की वनस्पति; सब कुछ अचल हो गए थे, मंत्रामुग्ध हो गए थे, अभिभूत हो गए थे। बाबा जी की भौतिक पवित्र उपस्थिति से जो अमृत-प्रवाह उमड़ा था, उसमें पूरी संगत और समस्त प्रकृति भी अभिभूत हो गई थी। ब्रह्मज्ञान...

ਇਕ ਦਫ਼ਾ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ ਇਸੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਸੰਗਰਾਂਦ ਦੇ ਮੁਬਾਰਕ ਦਿਹਾੜੇ ਤੇ ਬਾਰਹ ਮਾਹਾਂ ਦੇ ਪਾਠ ਦਾ ਕੀਰਤਨ ਹੋਇਆ। ਫਲਗੁਣਿ ਦਾ ਮਹੀਨਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕੀਰਤਨ ਦੇ ਅਖ਼ੀਰ ਤੇ ਮਹੀਨਾ ਪੜ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਮਹੀਨੇ ਦੀਆਂ ਆਖਰੀ ਪਾਵਨ ਤੁੱਕਾਂ, ਪੰਕਤੀਆਂ ਪੜ੍ਹੀਆਂ ਗਈਆਂ, ਉਸ ਵੇਲੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੇ ਜੋ ਪਾਵਨ ਬਚਨ ਕੀਤੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜੁਬਾਨੀ ਆਪ ਨਾਲ ਸਾਂਝੇ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਜਿਹਵਾ ਏਕ ਅਨੇਕ ਗੁਣ ਤਰੇ ਨਾਨਕ ਚਰਣੀ ਪਾਇ ॥ ਫਲਗੁਣਿ ਨਿਤ ਸਲਾਹੀਐ ਜਿਸ ਨੋ ਤਿਲੁ ਨ ਤਮਾਇ ॥ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਜੇਵ ਜੀ (ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ, ਅੰਗ 136) ਸਾਹਿਬ ਫੁਰਮਾਉਂਦੇ ਹਨ-   ਫਲਗੁਣਿ ਨਿਤ ਸਲਾਹੀਐ ਜਿਸ ਨੋ ਤਿਲੁ ਨ ਤਮਾਇ ॥ ਉਸ ਦਾ ਇਕ ਸ੍ਰੇਸ਼ਟ ਗੁਣ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਗੁਣ ਦਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਨਿਰੰਕਾਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਿਫ਼ਤ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਤਿੱਲ ਦੀ ਵੀ ਤਮਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਹ ਦਿੰਦਾਂ ਹੀ ਦਿੰਦਾਂ ਹੈ ਲੈਂਦਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ। ਸਾਹਿਬ ਸਤਿਗੁਰੂ ਦਾ ਵੀ ਉਹੀ ਗੁਣ ਦਸਦੇ ਹਨ ।  ਫਿਰ ਜਿਸ ਵਕਤ ਮਹਾਂਪੁਰਖ ਤੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਗੁਰਮੁਖ ਤੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਉਸ ਦਾ ਵੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼, ਸ੍ਰੇਸ਼ਟ ਗੁਣ ਇਹੀ ਦਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਵੀ ਤਿੱਲ ਦੀ ਤਮਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹਰਿ ਹਾਰੁ ਕੰਠਿ ਜਿਨੀ ਪਹਿਰਿਆ ਗੁਰ ਚਰਣੀ ਚਿਤੁ ਲਾਇ ॥ ਤਿਨਾ ਪਿਛੈ ਰਿਧਿ ਸਿਧਿ ਫਿਰੈ ਓਨਾ ਤਿਲੁ ਨ ਤਮਾਇ ॥ ਮਹਾ ਪੁਰਖਾ ਕਾ ਬੋਲਣਾ ਹੋਵੈ ਕਿਤੈ ਪਰਥਾਇ ॥ ਓਇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਭਰੇ ਭਰਪੂਰ ਹਹਿ ਓਨਾ ਤਿਲੁ ਨ ਤਮਾਇ ॥ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ...

दास अपने मकान नं. 203, सैक्टर 33ए, चण्डीगढ़ के लॉन में कुर्सी पर बैठा हुआ सोच रहा था कि पिताजी के व्यक्तिगत अनुभवों पर बाबा नंद सिंह जी महाराज की शान में एक पुस्तक लिखूँ। सामग्री के रूप में थे उनके कुछ व्यक्तिगत अनुभव, आपबीती घटनाएँ और पिता जी के वे अनमोल वचन जो मैंने कापियों में नोट कर लिए थे। फिर ख़याल आया कि पुस्तक मेरे साहिब, मेरे मालिक श्री गुरुनानक पातशाह और श्री गुरु ग्रन्थ साहिब जी की शान के अनुकूल होनी चाहिए। यह सोचा ही था कि बाबा नंद सिंह जी महाराज की दरगाही आवाज़ सुनाई दी- इस संसार में अभी तक ऐसा कोई कागज नहीं बना जिस पर प्रभु को उतारा जा सके। दिल में बहुत अफ़सोस हुआ कि मैं बड़ी गलत बात सोच रहा था। फिर बाबा जी की ईश्वरीय वाणी सुनाई दी-  हाँ, एक कागज़ ऐसा है जिस पर परमात्मा का नाम उतारा जा सकता है ।  वह है आत्म ।  केवल आत्म पर ही परमात्मा को उतारा जा सकता है। फिर ख़याल आया कि यह तो भक्ति की सब से ऊँची अवस्था है क्योंकि आत्म तक पहुँचना और आत्म रस लेना, एक साधारण पुरुष के लिए बहुत ही असंभव बात है। सच ता पर जाणिए जा आतम तीरथ करे निवास ॥ श्री गुरु ग्रन्थ साहिब, अंग 462 आ...

संवत् 1927 के कार्तिक मास की त्रयोदशी (नवम्बर 1872) की प्रातःकाल के तीसरे पहर में पंजाब के लुधियाना जिले की जगराओं तहसील के छोटे से गाँव शेरपुरा में एक दिव्य ज्योति प्रकट हुई। इस नवजात शिशु के मुख-मंडल पर अद्वितीय चमक थी, असाधारण प्रभामंडल था। इस दिव्य ज्योति ने उस अँधेरे-से कमरे को प्रकाशित कर दिया था। इस अवसर पर उपस्थित दोनों परिचारिकाएँ इस कौतुक को देखकर आश्चर्यचकित रह गईं। यही दोनों इस देव आकृति के प्रथम दर्शन पाने वाली सौभाग्यशाली स्त्रिायाँ थीं। इस बालक के भाग्यशाली पिता का नाम सरदार जयसिंह जी व महिमामयी माता का नाम श्रीमती सदा कौर जी था। इस पवित्र शिशु के जन्म का, दिव्य आलोक का, समस्त जन ने स्वागत किया। उस समय कौन जानता था कि मनुष्यता और अध्यात्म के इतिहास में यह एक शुभ दिन है और साथ ही वह घर, वह गाँव और वह धरती भी बहुत भाग्यवान हैं, जहाँ इस दिव्यात्मा के पवित्र चरण पड़े हैं। यही वह शुभ दिन था जिस दिन श्री गुरु नानक साहिब व श्री गुरु ग्रन्थ साहिब के महान् दूत व फकीरों के बादशाह ने इस धरती पर अवतार धारण किया था। जहाँ-जहाँ आप के चरण पड़े, वहाँ-वहाँ आपने श्री गुरु ग्रन्थ साहिब जी की ...