divine tales

  ਸਾਧ ਸੰਗਤ ਜੀ, ਇਹ ਕੈਸੀ ਸਿੱਖੀ ਹੈ! ਇਕ ਵਾਕਿਆਤ ਹੰਡ ਬੀਤੀ ਜਿਹੜੀ ਮੈਂ' ਤੁਹਾਨੂੰ ਸੁਣਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਜਿਹਦੇ ਕਰਕੇ ਇਹ ਸਭ ਚੀਜਾਂ ਸਮਝ ਆਈਆਂ, ਸੋਝੀ ਪਈ, ਇਸ ਪ੍ਰੇਮ ਰਸ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਮੈਂ' ਇਸ ਵੇਲੇ ਖੜ੍ਹਾ ਹਾਂ, ਇਸ ਘਰ ਦੇ ਵਿੱਚ ਪੂਜੀਯ ਪਿਤਾ ਜੀ ਆਪਣਾ ਰੋਜ਼ ਦਾ ਨਿਤਨੇਮ ਕਰਕੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਆਏ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਹੀ ਆ ਕੇ ਬੈਠੇ ਹਨ। ਕਮਲਜੀਤ ਸੇਵਾ ਦੇ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਨਾਸ਼ਤਾ ਲੈਕੇ ਆਇਆ, ਨਾਸ਼ਤਾ ਰੱਖਿਆ, ਅਸੀਂ ਵੀ ਆ ਕੇ ਬਾਹਰ ਬੈਠ ਗਏ। ਮੈਂ' ਤੇ ਮੇਰੀਆਂ ਦੋਨੋਂ ਭੈਣਾਂ ਬੀਬੀ ਭੋਲਾਂ ਤੇ ਬੀਬੀ ਅਜੀਤ ਤੇ ਸੰਗਤ ਦੇ ਪੰਜ ਕੁ ਜਣੇ ਹੋਰ ਸੀ ਅਸੀਂ ਬੈਠੇ ਸਾਂ। ਜਦੋਂ ਨਾਸ਼ਤਾ ਆਇਆ ਹਸਬ ਦਸਤੂਰ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੇ ਹੱਥ ਜੋੜ ਕੇ ਬਾਬਾ ਨੰਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਚੇਤੇ ਕੀਤਾ। ਐਸਾ ਵੈਰਾਗ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਕਿ ਪਿਤਾ ਜੀ ਦੇ ਹੰਝੂ ਵਹਿਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ। ਅਸੀਂ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹਾਂ ਨਾਸ਼ਤਾ ਠੰਡਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਅੱਧਾ ਪੌਣਾ ਘੰਟਾ ਬੀਤ ਗਿਆ ਉਸ ਵੈਰਾਗ ਨੂੰ, ਅਸੀਂ ਚੁੱਪ ਕਰਕੇ ਸਾਰੇ ਉਸ ਅਵਸਥਾ ਨੂੰ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹਾਂ।  ਭੋਲਾਂ ਰਾਣੀ ਮੇਰੀ ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਮੈਂਨੂੰ ਹੌਲੀ ਦੇ ਕੇ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪਾਪਾ ਜੀ ਦੇ ਤਾਂ ਸਾਰੇ ਬਸਤਰ ਭਿੱਜ ਗਏ ਹਨ। ਪਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਇਕ ਚੀਜ਼ ਤਾਂ ਵੇਖ ਉਹ ਹੰਝੂ ਤਾਂ ਥੱਲੇ ਨੂੰ ਵਹਿ ਰਹੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਾਂ ਦਸਤਾਰ ਵੀ ਭਿੱਜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਦਸਤਾਰ ਭਿੱਜੀ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਮੈਂ' ਅਤੇ ਬੀਬੀ ਅਜੀਤ ਦੋਨੋ ਹੀ ਹੈ...

  साध संगत जी, सिक्खी का ये कैसा स्वरूप है। ये कैसी सिक्खी है।  मैं एक आप बीती सुना रहा हूँ जिसके कारण ये सारी चीजें मेरी समझ में आईं, मुझे बोध हुआ और इस प्रेम रस का मुझे पता लगा।  जहाँ मैं इस समय खड़ा हूँ, यह वो कमरा है जहाँ पूज्य पिताजी श्री गुरु ग्रंथ साहिब के दर्शन और पाठ का नित्य नेम पूरा करने के बाद आकर बैठा करते थे। कमलजीत सेवा कर रहा था, वह नाश्ता लेकरआया और नाश्ता रख दिया। हम भी आकर बाहर बैठ गए। मेरी दोनों बहनें बीबी भोलां और बीबी अजीत समेत संगत में पाँच और जन भी वहाँ बैठे थे। जब नाश्ता आया तो नियम के अनुसार पिताजी ने हाथ जोड़कर बाबा नंद सिंह साहिब का ध्यान (चिंतन) किया।भक्ति भाव का ऐसा वैराग्य शुरु हुआ कि पिताजी की आँखों से अश्रु बहने शुरु हो गए। हम देख रहे हैं कि नाश्ता ठंडा हो गया है। आध-पौना घंटा व्यतीत हो गया, पिताजी विराग और ध्यान में डूबे हैं। हम सभी चुप करके उनकी इस अवस्था को देख रहे हैं।  मेरी छोटी बहन भोलां रानी मुझसे धीरे से कहती है कि पिताजी के सारे वस्त्र अश्रुओं से भीग गए हैं।  परन्तु प्रताप, एक चीज़ तो देख ! उनके अश्रु तो नीचे को बह रहे हैं।...

बाबा नरिंदर सिंह जी की पाँचवी चीज जो सबसे बड़ी देन के रूप में है, वह है- गुरु नानक दाता बख़्श लै, नानक दाता बख़्श लै। बाबा नंद सिंह साहिब को एक संगी ने कहा- एक व्यक्ति आपकी बहुत निंदा करता है। बाबा नंद साहिब ने फरमाया- वह तेरे से पहले ही तर जाएगा । (उसका उद्धार तेरे से पहले होगा।)    वह कहने लगा- मैं तो सारा दिन, आपकी सेवा करता हूँ और वह सारा दिन निंदा करता है फिर वह कैसे तरेगा?  वह पूछता है- इसकी वजह क्या है? बाबा नंद सिंह साहिब ने फरमाया - वह मुझे तुमसे ज्यादा याद करता है। वह हमारी निंदा इतनी अध्कि करता है कि वह हमें हर समय याद रखता है। हमें याद करने का लाभ तो उसे मिलेगा ही और निंदा करने में उसे कभी कष्ट नहीं होगा। फिर उसने एक बात सुनाई, कहने लगा- एक दिन गाँव की संगत बाबा जी के पास आई। पूरे गाँव की संगत थी और उनमें से कुछ लोग चारपाई पर एक  व्यक्ति को लिटा कर लाए थे।  आते ही उन लोगों ने कहा- चारपाई पर लेटा व्यक्ति न तो जीवित है और न मरे हुए व्यक्ति के समान है। इसका  परिवार चीखें मारकर रो रहा है। अब परिवार को समझ नहीं आ रहा है कि इस व्यक्ति  क...

ਬਾਬਾ ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਪੰਜਵੀ ਚੀਜ਼ ਜਿਹੜੀ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਦੇਣ ਹੈ, ਉਹ ਹੈ- ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦਾਤਾ ਬਖਸ਼ ਲੈ, ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਬਖਸ਼ ਲੈ। ਬਾਬਾ ਨੰਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਇਕ ਸੰਗੀ ਨੇ ਕਿਹਾ- ਜੀ ਇਕ ਜਨਾ ਤੁਹਾਡੀ ਬਹੁਤ ਨਿੰਦਿਆ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਬਾਬਾ ਨੰਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਫੁਰਮਾਇਆ- ਉਹ ਤੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਪਹਿਲੋਂ ਤਰੇਗਾ । (ਉਹ) ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ ਜੀ-  ਮੈਂ ਤਾਂ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਸੇਵਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਉਹ ਨਿੰਦਿਆ ਕਰੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਫਿਰ ਉਹ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਹਿਲੋਂ ਤਰੇ ਗਾ?    ਪੁੱਛਦਾ ਹੈ            -     ਜੀ ਇਸ ਦੀ ਵਜਹ ਕੀ ਹੈ? ਬਾਬਿਆਂ ਨੇ   ਫੁਰਮਾਇਆ-  ਉਹ ਸਾਨੂੰ ਯਾਦ ਤੇਰੇ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ।  ਸਾਡੀ ਨਿੰਦਿਆ ਇੰਨੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਹਰ ਵੇਲੇ ਹੀ ਯਾਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ।  ਉਹਨੂੰ ਸਾਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨ ਦਾ ਫਲ ਮਿਲ ਜਾਣਾ ਹੈ ਪਰ ਨਿੰਦਿਆ ਕਰਣ ਦਾ ਉਹਨੂੰ ਕੋਈ ਕਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ । ਫਿਰ ਉਹਨੇ ਇਕ ਗਲ ਸਣਾਈ, ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ- ਇਕ ਦਿਨ ਇਕ ਪਿੰਡ ਦੀ ਸੰਗਤ ਬਾਬਿਆਂ ਦੇ ਪਾਸ ਆਈ ।  ਪੂਰੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਸੰਗਤ ਸੀ ਅਤੇ ਇਕ ਜਨੇ ਨੂੰ ਮੰਜੇ ਤੇ ਚੁੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਸਾਰੇ ਜਨੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ - ਜੀ ਨਾਂ ਤਾਂ ਇਹ ਜਿਉਂਦਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੈ ਤੇ ਨਾਂ ਹੀ ਮਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਇਹ ਇਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਚੀਕਾਂ ਮਾਰ ਕੇ ਰੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ।  ਹੁਣ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਕ...

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਤਕ 239 ਸਾਲ ਹੋਏ ਹਨ।  ਆਪਾਂ ਸਾਰੇ ਹੀ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਇਕ ਦੂਸਰੇ ਕੋਲੋਂ ਸੁੱਖ ਲੱਭਦੇ ਹਾਂ ।   ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਫੁਰਮਾਉਂਦੇ ਹਨ- ਨਿਰਮਲੁ ਸਾਚਾ ਏਕੁ ਤੂ ਹੋਰੁ ਮੈਲੁ ਭਰੀ ਸਭ ਜਾਇ  ॥ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ, ਅੰਗ 57 ਆਪਾਂ ਸਾਰੇ ਹੀ ਮੈਲ ਨਾਲ ਭਰੇ ਹੋਏ ਹਾਂ ।   ਅਗਰ ਆਪਾਂ ਆਪਣੀ ਮੈਲ ਲਾਹਣਾ ਵੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਇਕ ਦੂਸਰੇ ਕੋਲੋਂ ਲਹਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਇਕ ਦੁਖੀ ਦੂਜੇ ਦੁਖੀ ਕੋਲੋਂ ਮੰਗ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਸੁੱਖ ਦੇਵੇ। ਬਾਬਾ ਨੰਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਫੁਰਮਾਇਆ ਕਿ- 'ਮੈਂ- ਮੇਰੀ' ਦੀ ਪੋਟ ਨੂੰ ਸੀਸ ਤੋਂ ਲਾਹ ਕੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਦਿਓ। ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਫੁਰਮਾਉਂਦੇ ਹਨ- ਤਨੁ ਮਨੁ ਧਨੁ ਸਭੁ ਸਉਪਿ ਗੁਰ ਕਉ ਹੁਕਮਿ ਮੰਨਿਐ ਪਾਈਐ  ॥ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ, ਅੰਗ 918 ਕੀ ਸੌਂਪਨਾ ਹੈ? ਇਹ ਜਿੰਨੇ ਕਰਮ ਹਨ ਇਹ ਸਾਰੇ ਇਹ ਮਨ, ਇਹ ਸ਼ਰੀਰ, ਤਨ ਤੇ ਧਨ ਕਰਕੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।   ਫੁਰਮਾਇਆ-  ਇਸੇ ਪੋਟ ਨੂੰ ਤਾਂ ਸਾਰੇ ਦੁੱਖ ਚਿਮੜੇ ਹਨ। ਇਹਨੂੰ ਹੀ ਤਾਂ ਕਾਮ, ਕਰੋਧ, ਲੋਭ, ਮੋਹ, ਹੰਕਾਰ ਚਿਮੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਹ ਪੋਟ ਆਪਣੇ ਪਾਸ ਕਿਉਂ ਰਖਣੀ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਗੁਰੂ ਦੇ ਚਰਨਾਂ 'ਚ ਰੱਖ ਦਿਓ। ਸਤਿਗੁਰ ਅਗੈ ਢਹਿ ਪਉ ਸਭੁ ਕਿਛੁ ਜਾਣੈ ਜਾਣੁ  ॥ ਆਸਾ ਮਨਸਾ ਜਲਾਇ ਤੂ ਹੋਇ ਰਹੁ ਮਿਹਮਾਣੁ  ॥ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍...

  गुरु नानक पातशाह से लेकर गुरु गोबिन्द सिंह जी तक 239 वर्ष का अंतराल है। हम सभी इस संसार में एक-दूसरे में सुख ढूँढते हैं।   गुरु नानक पातशाह फरमाते हैं- निरमलु साचा एकु तू होरु मैलु भरी सभ जाइ ॥ श्री गुरु ग्रंथ साहिब, अंग 57 हम सभी मैल से भरे हुए हैं अगर हम अपनी मैल उतारना भी चाहते हैं तो एक-दूसरे से उतरवाना चाहते हैं। एक दुःखी दूसरे दुःखी से माँग क्या रहा है कि मुझे सुख दो। बाबा नंद सिंह साहिब ने फरमाया- ‘मैं-मेरी’ की पोटली को शीश से उतारकर गुरु के चरणों में रख दो।  गुरु अमरदास जी  फरमाते हैं- तनु मनु धनु सभु सउपि गुर कउ हुकमि मंनिऐ पाईऐ ॥ श्री गुरु ग्रंथ साहिब, अंग 918 क्या सौंपना है? ये जितने कर्म हैं ये सारे इस मन, इस तन और धन के कारण होते हैं। फरमाया -  इस पोटली को ही तो सारे दुःख चिपटे हुए हैं। इस को ही तो काम, क्रोध, लोभ, मोह, अहंकार चिपटे हुए हैं। ऐसी पोटली अपने पास क्यों रखनी है! इसको तो गुरु के चरणों में रख दो। सतिगुर अगै ढहि पउ सभु किछु जाणै जाणु ॥ आसा मनसा जलाइ तू होइ रहु मिहमाणु ॥ श्री गुरु ग्रंथ साहिब, अंग 646 साहिब फरमा रहे हैं कि अपनी आशाओं और इ...

  ਗੁਰਮੁਖਿ  ਅੰਤਰਿ  ਸਹਜੁ  ਹੈ  ਮਨੁ  ਚੜਿਆ  ਦਸਵੈ  ਆਕਾਸਿ  ॥ ਤਿਥੈ  ਊਂਘ  ਨ  ਭੁਖ  ਹੈ  ਹਰਿ  ਅੰਮ੍ਰਿਤ  ਨਾਮੁ  ਸੁਖ  ਵਾਸੁ  ॥ ਨਾਨਕ  ਦੁਖੁ  ਸੁਖੁ  ਵਿਆਪਤ  ਨਹੀ  ਜਿਥੈ  ਆਤਮ  ਰਾਮ  ਪ੍ਰਗਾਸੁ  ॥ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ, ਅੰਗ 1414 ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਸਹਿਜ ਅਵਸਥਾ ਵਾਲੇ ਗੁਰਮੁਖ ਦੀਆਂ ਆਤਮਕ ਅਵਸਥਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਫੁਰਮਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰਮੁਖ ਸਹਿਜ ਅਤੇ ਵਿਸਮਾਦ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਗੁਰਮੁਖ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਦੇ ਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਨੀਂਦ ਅਤੇ ਭੁੱਖ ਨਹੀਂ ਸਤਾਉਂਦੀ, ਜੀਵ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ ਦੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਰੂਪੀ ਫੁਹਾਰ ਵਿੱਚ ਅਨੰਦਿਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਗੁਰਮੁਖਾਂ ਨੂੰ ਦੁੱਖ-ਸੁੱਖ ਡੁਲਾਉਂਦੇ ਨਹੀਂ ਜਿਹੜੇ ਆਤਮਾ ਦੀ ਰੂਹਾਨੀ ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਅਨੰਦ ਮਗਨ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਕ ਸੱਚੇ ਸੰਤ ਦੀ ਆਤਮਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਮ ਦੇ ਅਨੰਦ ਵਿੱਚ ਜੁੜੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਤਮ ਰੱਬ ਦੇ ਨੂਰ ਨਾਲ ਖਿੜਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲ ਇਕ ਰੂਪ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੀਂਦ ਤੇ ਭੁੱਖ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੈ, ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸ ਨਾਲ ਇਕ-ਰੂਪ ਹੋਏ ਗੁਰਮੁੱਖ ਵੀ ਇਸੇ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਦੁੱਖ ਸੁੱਖ ਨਹੀਂ ਪੋਂਹਦਾ, ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸ ਵਿੱ...

    गुरमुखि अंतरि सहजु है मनु चड़िआ दसवै आकासि ॥ तिथै ऊंघ न भुख है हरि अमृत नामु सुख वासु ॥ नानक दुखु सुखु विआपत नही जिथै आतम राम प्रगासु ॥ श्री गुरु ग्रंथ साहिब, अंग 1414  गुरु अमरदास जी ने गुरमुख की सहज अवस्था वाली आत्मिक अवस्थाओं के बारे बतलाया है। उनके अनुसार गुरमुख सहज संतुलन एवं परम शांति में रहते हैं। इस अवस्था में नींद व भूख नहीं सताती। जीव प्रभु के नाम की अमृत-फुहार में नित्य भीगता रहता है। गुरमुख प्रभु-कृपा के मण्डल में रहता है। उस गुरमुख को दुःख-सुख प्रभावित नहीं करते जिस की आत्मा सदैव आध्यात्मिक आभा से प्रफुल्लित रहती है। एक सच्चे संत की आत्मा ‘अमृत नाम’ के आनंद से जुड़ी रहती है, उनकी आत्मा प्रभु की आभा से खिली होती है। वह प्रभु में सदा के लिए लीन हो जाती है। जिस प्रकार प्रभु नींद व भूख से ऊपर है, उसी तरह इस के साथ एकरूप हुआ गुरमुख भी इसी अवस्था में रहता है। प्रभु दुःख-सुख से परे है। इसी तरह उस में लीन वह गुरमुख, जिस की आत्मा में अलौकिक प्रकाश हो चुका हो, सतत आनंद की अवस्था में रहता है। उसको कोई दुःख-सुख व्याकुल नहीं करता। प्रभु में सदा के लिए लीन, सच्चे व पूर्ण...